Haziran ayının altıncı günü akşamı Tarım ve Orman Bakanı 2024 yılı TMO alım fiyatlarını açıkladı ve böylece fiyatlarla ilgili beklenti sona erdi. Fiyatları geçen yazımda vermiştim. 2023 yılına göre yapılan zamlar arpa da oldukça düşük tutulmuş olup %2,817 ve %3,571 oranında artış yapılmıştır. Buğday fiyatlarında 2023 yılına göre Makarnalık buğdaylarda %6,742 ile %15,385 oranında ve ekmeklik buğdaylarda ise %6,667 ile %16.767 oranında artış yapılmıştır.
Fiyatlar açıklanmadan önceki (06.06.20249 Günü hububat fiyatları Tablo.1’de Konya Ticaret Borsasında Gerçekleşen Hububat Fiyatları verilmiştir.
|
Tablo 1. Konya Ticaret Borsası Satış Salonu (Sales Hall) (06.06.2024) |
||||||
|
3333Ürün Cinsi |
Kod |
En Az |
En Çok |
Ortalama |
Miktar |
|
|
DURUM BUĞDAYLAR / Durum Wheats |
||||||
|
EKMEKLİK BUĞDAYLAR / Milling Wheats |
||||||
|
Kırmızı Sert (2.Der.) |
1272 |
9.8010 |
9.8010 |
9.8010 |
30 |
|
|
Diğer Kırmızı (2.Der.) |
1372 |
9.3490 |
9.8120 |
9.6061 |
63 |
|
|
Diğer Kırmızı (3.Der.) |
1373 |
9.6120 |
9.6120 |
9.6120 |
34 |
|
|
Düşük Vasıflı Kırmızı Ekmeklik Buğday |
1670 |
9.1200 |
9.8140 |
9.3772 |
131 |
|
|
Standart Dışı Kırmızı Ekmeklik Buğday |
1671 |
8.0010 |
8.8010 |
8.6522 |
43 |
|
|
ASGARİ ALIM FİYATLI BUĞDAY |
||||||
|
DİĞER HUBUBATLAR |
||||||
|
Beyaz Arpa (1.Derece) |
2111 |
7.8790 |
8.1100 |
8.0377 |
108 |
|
|
Beyaz Arpa (2.Derece) |
2112 |
7.9070 |
8.0540 |
7.9717 |
13 |
|
|
Beyaz Arpa (Standart Dışı) |
2160 |
7.0010 |
8.0020 |
7.4096 |
71 |
|
|
Yulaf |
2310 |
5.2010 |
5.2010 |
5.2010 |
7 |
|
|
Mısır (1.Derece) |
2410 |
8.3520 |
8.3520 |
8.3520 |
25 |
|
|
Mısır (2.Derece) |
2411 |
8.2800 |
8.3620 |
8.3312 |
49 |
|
|
Mısır (Standart Dışı) |
2412 |
8.0010 |
8.3760 |
8.2580 |
388 |
|
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın sosyal medya hesaplarından açıklanan 2024 yılı TMO buğday arpa alım fiyatları, piyasada hububat fiyatlarını da olumsuz etkiledi. Buğday, arpa fiyatları Tablo 2’de görüldüğü gibi düşmüştür.
Tablo 2’de 11.06.2024 Konya Ticaret Borsası Fiyatları
Elektronik Satış İşlem Piyasası Anlık Fiyatlar
|
ÜRÜN CİNSİ |
EN AZ (TL) |
EN ÇOK (TL) |
ORTALAMA (TL) |
|
6.3050 TL |
7.5170 TL |
6.9097 TL |
|
|
8.1070 TL |
8.1410 TL |
8.1251 TL |
|
|
7.9010 TL |
9.4010 TL |
8.9291 TL |
|
|
8.9510 TL |
8.9510 TL |
8.9510 TL |
|
|
44.2460 TL |
44.2460 TL |
44.2460 TL |
|
|
9.3030 TL |
9.5000 TL |
9.4261 TL |
|
|
7.5010 TL |
8.2790 TL |
8.1423 TL |
Yine aynı şekilde Perşembe günü ortalama 7740 TL/tondan işlem gören arpa fiyatları da Cuma günü 7310 TL/tona gerilemiştir.
TMO hububat alım fiyatının açıklanmasından ardından Ticaret Borsalarında Cuma günü ekmeklik buğday ve arpa fiyatı düşerken, makarnalık ve ekmeklik buğday fiyatında ise daha az bir düşüş görülmüştür.
Ülkemiz önemli bir tahıl üreticisi, işleyicisi ve tüketicisi bir ülkedir. Bu nedenle bu açıklanan fiyatlar farklı sektörleri ve tüketici gruplarını da etkilemektedir. Elbette ülkemiz dışa kapalı bir ülke değildir, bir ürünün fiyatı başka ülkelerin fiyatlarıyla mukayese edilebilir. Ancak sadece satış fiyatları değil üretim süresince yetiştirmede kullanılan girdiler ve maliyetler de mukayese edilmelidir. Dış ülkeler de yakıt dışı ve yakıt ürünleri için gerçek piyasa fiyatları aşağıda dolar olarak verilmiştir. Tablo 3’de görüldüğü gibi Mayıs ayında 1000 kg buğday 227.4, mısır 201.0, pirinç 601.6 ve arpa 133.9 dolardır. Bu günkü döviz bazında çevrim yapılırsa 1 Dolar 32,400 TL olarak dikkate alındığında 1 ton buğday fiyatı 7.368 TL, mısırın tonu 6.512 Tl, pirincin 32.492 TL. ve arpanın tonu 4.339 TL etmektedir.
Birçok Avrupa Birliği ülkelerinde ve ABD’ tarım oldukça desteklenmekte olduğundan dünya fiyatlarıyla ülkemizde açıklanan fiyatlar mukayese edilmemelidir.
Ülkemizde işletme başına düşen arazi miktarının azlığı ve üretimde girdi fiyatlarının sürekli yükselmesi nedeniyle maliyetler yüksek olmaktadır.
Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliğinin uzun yıllara buğday araştırıcısı olarak çalışmış olan meslektaşım Dr. Gürbüz Mızrak ve arkadaşlarının 2023- 2024 üretim sezonu için hazırlamış olduğu maliyet hesabı Tablo 4’de ve açıklamaları aşağıda verilmiştir.
“Tahıl Nadas münavebe sisteminde bir dekardan 250-450 Kg aralığında verim alındığında önerilebilecek buğday taban fiyatı %30 kâr marjına göre 9,55 ila 17,19 TL/Kg aralığında değişmektedir.
Yaptığımız analizden çıkan sonuçlara göre; TMO’nun ilan ettiği ve çiftçi kayıt sisteminde olan üreticilere verilecekler dâhil, oluşacak fiyatlara göre buğday üreticilerinden verimleri; Makarnalık buğdayda 280 Kg/da’ dan ve Ekmeklik buğdayda 300 Kg/da’ dan düşük olanlar kâr etmek bir yana ürünlerini maliyetlerinin altında satmak zorunda kalıp zarar edeceklerdir. Makarnalık buğdayda 370 Kg/da’ın ve Ekmeklik buğdayda 385 Kg/da’ın üzerinde verim alanlar emeklerinin karşılığını almış olacaktır.
Makarnalık buğdayda 370 Kg/da’ın ve Ekmeklik buğdayda 385 Kg/da’ın üzerlerinde olması halinde kazanç mümkün gözükmektedir.
Hesaplamalarda TÜİK tarafından bildirilen aylık Tarım ÜFE değerleri kullanıldı. Bu değerlerin çok düşük gösterildiği, gerçeği yansıtmadığı ile ilgili iddialar bulunmakta. Bu çerçevede, maliyetlerin daha yüksel olma ihtimali mevcuttur.
Mızrak ve arkadaşları tarafından yapılan maliyet analizinde 250- 450 Kg/Da verim aralığı için düzeltilmiş maliyet ve %30 kâr marjı için önerilebilecek taban fiyat Tablo 4’de verilmiştir.
|
Verim (Kg/Da)
|
Düzeltilmiş (Tarım ÜFE’ye ve beklenmedik giderlere göre) Maliyet (TL/Kg) |
Kâr Oranına Göre Taban Fiyat (TL/Kg) (*) |
|
250 |
13,22 |
17,19 |
|
260 |
12,71 |
16,53 |
|
280 |
11,80 |
15,34 |
|
290 |
11,40 |
14,82 |
|
300 |
11,02 |
14,32 |
|
320 |
10,33 |
13,43 |
|
340 |
9,72 |
12,64 |
|
350 |
9,44 |
12,28 |
|
370 |
8,93 |
11,61 |
|
385 |
8,58 |
11,16 |
|
400 |
8,26 |
10,74 |
|
450 |
7,34 |
9,55 |
385 kg/da verim açıklanan taban fiyatının üzerindeki değerleri göstermektedir. Birim alandan alınan verim maliyeti önemli oranda etkilediğinden yüksek verim alma durumunda kazanç artacaktır”.
Görüldüğü gibi konu uzmanı araştırıcıların yaptıkları maliyet- verim ilişkisine göre makarnalık buğdayda 370 Kg/da’ın ve ekmeklik buğdayda 385 Kg/da’ın üzerlerinde verim alan üreticiler emeklerinin karşılığını almış olacaklarını belirtmektedirler. Özellikle üretim girdilerinden mazot, gübre ve ilaç gibi önemli girdilerdeki artışlar üretim maliyetlerini artırdığından maliyetlerin daha yüksek olma ihtimali de göz önüne alınmalıdır.
Bazı bölgelerimizde hububat ekim zamanında toprakta nem olmadığı ve ekim sonrası seyreden kuraklıktan çok etkilenmiş olan hububat ekim alanlarından bazıları neredeyse hasat edilemeyecek durumdadır. Bunun yanında bazı bölgelerimizde görülen ilkbahardaki kuraklık, şiddetli yağış ve dolu zararı verimi önemli oranda etkilediğinden üretici daha fazla zarar etmesi söz konusudur.
Resmi açıklamalara göre enflasyon mayıs ayında aylık bazda % 3.37 artmıştır. Aynı enflasyon oranı dikkate alındığında ödeme süresine kadar bu bir buçuk aylık dönemde verilen farkın %5.06’sı eriyecektir. Bu durum üreticinin aleyhine olacaktır.
Üreticinin beklentisi fiyatların gözden geçirilmesidir. Üreticinin hububat ekiminden vazgeçmesi için hiç olmazsa ödemenin önemli bir kısmı peşine dönüştürülmeli veya 45 günlük ödeme zamanı öne çekilmelidir.
"Değerli okuyucularım Kurban Bayramınız Mübarek olsun"
