KONUKLAR ZİRAAT OKULU VE AKÖRENLİLER-3
Akören Tarihi’ni kaleme alan Araştırmacı-Yazar Muzaffer Tulukcu, Sarayönü Konuklar Ziraat Okulu’nda eğitim gördükten sonra belli bir yerlerde görev alan Akörenliler’i anlatıyor. İşte o yazı;
FOTO ALTI: 1960 yılında Konuklar Ziraat Okulu’ndan mezun olan Astsubay İsmail Çakır
KONUKLAR ZİRAAT OKULU VE AKÖRENLİLER
Akören'in okuldan yetişen ilk ziraatçisi Ali Rıza Ercan 1950-1954 döneminde Demokrat Parti Konya milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapan öksüzlükten büyüyen Ali Rıza Ercan, Akviran ilkokulu sonrası eğitimini 1925-1928 yılları arasında Konya Ziraat Okulu’nda sürdürmüştü.
FOTO ALTI: Ahmet Özel gençlik yılları.
O yıllarda Konya Ziraat Okulu, şu andaki Devlet Malzeme Ofisi'nin olduğu yerdeydi. (Meram Yeni yol Battı Çıktı kuzeyi) Milletvekili olmadan önce Çumra Devlet Su İşleri'nde görev yapan Ali Rıza Ercan, Çumra'ya çok yakın olan Okcu'da 60 dönüm (150.000 metrekare) araziyi elma bahçesi yaptı ve o yıllarda profesyonel bir ziraatçı olduğunu göstermişti.
FOTO ALTI: Fevzi Çavuşun oğlu Mustafa Ertaş. 1954 yılında Konuklar Ziraat Okulu’ndan mezun olmuş.
Hatta bu dönemde Akören'de henüz elmanın yetiştirilmediği yıllarda hasat zamanı kamyon ile hediye olarak Ercan'ın Akören'e elma gönderdiği bilinmekte. Kamyon sokaklarda elma dağıtır, herkes de memnun olurdu.
FOTO ALTI: Halen Konya’da ikamet eden M. Ali Buğdaycı.
Cumhuriyet sonrası 1940 yılı ile birlikte Ziraat okullarına önem verildiği, 1942 yılında da ilk defa Toprak Kanunu’nun Bakan Şevket Raşit Hatiboğlu'nun döneminde çıktığı görülmekte.
FOTO ALTI: Hasan Hüseyin Turgut, Konuklar Ziraat Okulu sonrası İvriz Köy Enstitüsü’nde okumuştu.
Ali Rıza Ercan sonrası 36 Akörenli’nin Sarayönü Konuklar Ziraat Okulu’nda eğitim gördüğü kayıtlarına ulaşıyoruz. 1944 yılında eğitim öğretime başlayan ilk ismi Sarayönü Özden Teknik Ziraat Okulu’nun, öncesinde buranın Rum çiftliği olduğu bilinmekte.
FOTO ALTI: Musa Karatomas Hurdacılık ve Galericilik yapmıştı.
O yıllarda Sarayönü'nde elektrik olmadığı halde Ziraat Okulu’nda jeneratör olduğu o yıllar için çok büyük bir artıydı.
FOTO ALTI: Henüz Akören de traktörün olmadığı yıllarda Kerim Embel (sol başta) Konuklar Ziraat Okulu’nda traktörle tanışmıştı.
Aynı şekilde Sarayönü, Konuklar arasındaki iki buçuk kilometrelik ilk blokaj yol yapımı Yahudiler tarafından gerçekleştirilmişti. İlk yıllarda ilkokulda başarılı olan öğrencilerin Ziraat okullarına kaydı zorunlu idi.
Nitekim ilkokuldan başarılı olarak mezun olan Çatörenli Hanefi Aytekin'in, babası 200 TL ceza ve 6 ay hapislik yaptırımıyla oğlunun Ziraat okuluna kaydını mecburen kabullenmişti. Sonraki yıllarda durum değişti, istikballerinin okul sayesinde değiştiğini gören veliler çocuklarını kendi elleriyle Ziraat okullarına kayıt ettirmeye başladılar. Ziraat okulunun yatılı olması büyük avantajdı. Akörenlilerin o yıllardaki ekonomik zorlukları nedeniyle çocuklarını Sarayönü'ne göndermeleri yoğunlaşmıştı. Her geçen gün ziraat ile ilgili gelişmeler çerçevesinde dönemin Tarım Bakanı Şevket Raşit Hatiboğlu'nun da katılımıyla Sarayönü Konuklar Teknik Ziraat okulunda 16 Haziran 1946 tarihinde ilk “TOPRAK BAYRAMI” yapıldı. Bu tarihten sonra Konuklar'a rağbet biraz daha artmaya başladı.
FOTO ALTI: 1958 Hasan Uysal, Mustafa Abay, Ali Karaburun ve Orhaniyeli Ahmet Kolcu.
Ziraat okulları ilk açıldığı yıllarda Köy Enstitüsü paralelindeydi. Bu okullara ancak köy çocukları kayıt alınır ve 20 yıl mecburi hizmet vardı .1950 yılında mecburi hizmet ve okulun adında bulunan Özden kelimesi kaldırıldı. Ziraat okullarının bünyesinde Makinist Okulu, Peynircilik, Tavukçuluk, Arıcılık kursları açılarak toplumda bu konuda gelişmelere vesile olundu. Akörenli Mustafa Erdoğan (Kazım oğlu) makinist bölümü mezunuydu. Konuklar Ziraat Okulu halen işlevini Konuklar Devlet Üretme Çiftliği olarak sürdürmektedir. (D.Ü.Ç) Konuklar Ziraat okulunda tespitlerimize göre 36 Akörenli büyüğümüzün eğitim gördüğü bunların büyük çoğunluğunun rahmetli olduğu hepimizin malumu. 36 hemşehrimizden 3 tanesinin Çatörenli, 2 tanesinin Karahüyüklü, 2 tanesinin Orhaniyeli geri kalan 29 öğrencinin ise Akören merkezden olduğu görülmekte. Konuklar Ziraat okulunda eğitim gören Akörenli öğrenciler:
1944-1947 Hanefi Aytekin (Çatören)
1945-1948 Mustafa Ertaş-Rüştü Karamut-Abdullah Çoban-M.Ali Buğdaycı-Çatörenli Ömer Özdemir-Ali Rıza Öztürk-Muammer Akça-Karahüyüklü Bilal Angut-Faik Çivlik.
FOTO ALTI: 1948 mezunu Rüştü Karamut’un Konuklar mezuniyet diploması.
1946- 1949 Bahri Ersoy-İsmail Yoncalık-Hasan Ali Günay-Mustafa Doğru-Musa Karatomas-Karahüyüklü Kasım Karabayır.
FOTO ALTI: Abdullah Çoban 30 yıl Toprak Mahsulleri Ofisi’nde görev yapmıştı.
1947-1950 Hasan Turgut-Yunus Özertaş-Kerim Embel-Mustafa Embel (Karaoğlan).
FOTO ALTI: Akören’in ilk ve tek Konuklar Ziraat Okulu makinist bölümü mezunu Mustafa Erdoğan.
1954-1957 Ahmet Özel-Orhaniyeli Salih Gül.
FOTO ALTI: Bahri Ersoy uzun yıllar Karaman T. M. Ofisi’nde görev yapmıştı.
1955-1958 Muharrem Mermer-Rahmi Tulukcu-H.Ömer Harmankaya-Ahmet Özertaş-Mustafa Erdoğan-Osman Kavaklı-A. Osman Çalış-Celal Mucuk.
FOTO ALTI: Çatörenli Muammer Akça Emniyet Mensubu olarak uzun yıllar görev yapmıştı.
1956-1959 Mustafa Abay-İsmail Çakır.
1957-1960 Ali Karaburun-Hasan Uysal-Orhaniyeli Ahmet Golcu. Çatörenli Hanefi Aytekin hariç bu isimlerden ancak birkaç tanesinin tarım ile uğraştığı, çoğunluğun farklı mesleklere yöneldiği görülmekte.
Astsubay olarak Türk ordusunda görev yapanlar: Ahmet Özertaş, Muharrem Mermer, Rahmi Tulukcu, Osman Kavaklı, Celal Mucuk, Kasım Karabayır (Karahüyüklü), İsmail Çakır, Salih Gül (Orhaniyeli).
FOTO ALTI: Emekli Astsubay Muharrem Mermer.
Toprak Mahsulleri Ofisinde görev yapanlar: Rüştü Karamut, Abdullah Çoban, İsmail Yoncalık.
FOTO ALTI: İsmail Arbağ Akören’den çıkıp Sarayönü Konuklar Ziraat Okulu’na geldi ama okumak nasip olmadı.
Devlet memuru olarak değişik görevlerde bulunanlar: Akviran ortaokulunda uzun yıllar katiplik yapan Mustafa Doğru, Ziraat Okulu sonrası İvriz Köy Enstitüsü'nde eğitim gören ve öğretmenlik yapan Hasan Hüseyin Turgut, uzun yıllar Ziraat Bankası'nda çalışarak emekli olan Yunus Özertaş, Karayollarında çalışan ve aynı zamanda Yol- İş Sendikasında görev yapan Mustafa Abay, Maliye Bakanlığı'nda özellikle Çumra Maliye'de görev yapan Ali Karaburun, uzun yıllar Konya valiliğinde Basın Müdürlüğü yapan Çatörenli Hanefi Aytekin halen hayatta olan M. Ali Buğdaycı, Emniyet teşkilatı emeklisi Konya'da yaşıyor. Aynı okuldan mezun olan Mustafa Ertaş mezuniyet sonrası bir müddet okuduğu okulda memurluk yaptı, sonrasında Konya'ya döndü, önce bakkallık devamında da uzun yıllar tüp bayiliği yapmıştı. H. Ömer Harmankaya rahmetli uzun yıllar Tarım Kredi Kooperatifinde çalışmıştı.
FOTO ALTI: İsmail Karakoç rahmetli 1960-1980’li yıllarda Konuklar’da şoförlük yapmıştı.
Akören'in sosyal şahsiyeti: Kerim Embel Kayseri, Çumra ve Bünyan Devlet Su İşlerinde çalıştıktan sonra Almanya'ya giderek işçilik yaptı, dönüşte mobilya, şekercilik işleri ile uğraşmıştı. Okulunu yarım bırakan Hasan Uysal çeşmeciliğe merak sarmıştı. Bir müddette Konya Büyükşehir KOSKİ’de mesleğini sürdürmüştü.
Çatörenli Muammer Akça emniyet mensubu idi, Ali Rıza Öztürk ise uzun yıllar Toprak Mahsulleri Ofisi’nde Ajans Müdürlüğü yaptı. Karahüyüklü Mehmet Parlatan köyünde tarım ve hayvancılık ile uğraşmıştı. Kasım Karabayır ise Astsubay emeklisiydi. Faik Çivlik memleketinde çiftçilik ile uğraştı, vekil öğretmenlik yaptı Bilal Angut polislik yaptı.
FOTO ALTI: Konuklar sonrası ömrü Karahüyük’te geçen Faik Çivlik vekil öğretmenlik de yapmıştı.
Çatörenli Hanefi Aytekin: okul birincisi olarak Sarayönü Konuklar Özden Teknik Ziraat okulundan 1947 yılında mezun oldu sonrasında köyüne döndü, okulundan getirdiği bağ çubuğu ve meyve fidanları ile meyve bahçesini kurmuştu. Okulundan kendisine verilen ilaçlama makinesi, pulluk, arı kovanı ve küçük çaplı yardımlarla, köyünün ziraattaki öncüsü olmuştu.
Makinist okulundan mesut olan Mustafa Erdoğan: Mezuniyet sonrası Konya Ağır Bakım'da işe başladı, daha sonra da Hollanda Demiryolları'nda çalıştı, Türkiye'ye dönüşte de ticaretle uğraşmıştı. 1958 yılında Konuklar Ziraat okulunu bitiren Ali Osman Çalış ise ilk yıllarında Çumra'da muhtelif özel işlerde çalıştıktan sonra Adana'ya gitti ve PTT’de görev yapıp emekli olmuştu. Sarayönü Konuklar Ziraat Okulu’nda okuyanlardan Ali Karaburun, M. Ali Buğdaycı, Ahmet Özel, Muharrem Mermer, İsmail Çakır, Orhaniyeli Ahmet Golcu ve Mustafa Abay'ın hayatta olduğu, diğer 29 unun rahmetli olduğu tarihi bir gerçek.
1948 yılında Konuklar Ziraat okulundan mezun olan Fevzi Çavuş'un büyük oğlu Mustafa Ertaş'ın mezun olduğu okulda memuriyete başlaması, o yıllarda eğitimlerini Sarayönü Konuklar'da sürdüren Akörenli öğrenciler için önemli bir artı olmuştu.
Her derdi olan ona koşar. Evli de olan Ertaş ailesi haftada veya iki haftada bir hafta sonları tüm Akörenli öğrencileri evlerinde yemeğe davet ederler ve onları bir araya getirirlerdi. Olaki aralarında dargın olanlar var ise onlar barıştırılır, cezalı olan var ise tek ayak üstünde dakikalarca durur ve cezasını çeker, gülüşmelerle muhabbet artar, aradaki dostluklar sağlamlaşırdı. Akören'den hatıralar anlatılır, hemşehrecilik pekişirdi.
FOTO ALTI: Rahmetli Yunus Özertaş, Ziraat Bankası emeklisiydi.
Çoğunluğu toprak olmuş Konuklar Ziraat okulunun hayatta olan isimleri: Ali Karabayır yazları Akören'de kışları Konya'da, Mustafa Abay sürekli Konya'da, Emekli Polis M. Ali Buğdaycı Konya'da, Emekli Astsubay Muharrem Mermer ise genelde Ankara'da zaman zamanda Konya'da hayatını devam ettirmekte. 1980 ihtilalinde Akören Belediye Başkanı olarak görev yapan Emekli Astsubay İsmail Çakır Akören’de yaşamakta. Devlet Su İşleri emeklisi Orhaniye'li Ahmet Golcu ise emekli hayatını Konya'da sürdürmekte. Musa Karatomas galericilik ve hurdacılık yapmıştı,1982 yılında 50 yaşında rahmetli olmuştu. Banka emeklisi Ahmet Özel Konya'da ikamet etmekte. Uzun yıllar Ankara'da yaşayan Mustafa Embel (Karaoğlan) Emniyet teşkilatı ve Konsoloslukta görev yapmıştı. Ankara’da vefat etti. 1949 yılında Konuklar Ziraat Okulu’ndan mezun olan Hasan Ali Günay’ın hayatı Adana’da pastane, kebapçıda çalışarak başladı. Sonrasında ayran şalgam sattı. 1962 yılında merkezi Gaziantep olan Güneydoğu Tarım Satış Kooperatifi’nde göreve başladı. Bir yıl sonra Silifke Efkafçifliği köyündeki Zeytinyağı Fabrikası’nda puantör işçisi oldu. Bir müddet sonra fabrika müdürlüğüne getirildi.1979 yılında Kooperatifin Mersin-Antalya-Konya Bölge Müdürü oldu. 1987 yılında emekli oldu.2002 yılında da rahmetli olmuştu. Öğretmen M. Ali Kayhan arkadaşı İsmail Arbağ ile birlikte Konuklar Ziraat Okulu’na kayıt niyeti ile gitmişlerdi. Kayhan-Ulen arkadaş biz burada okursak ya bir pulluk verecekler ya da bir arı kovanı boş ver haydi dönelim. Diyerek döndüler ve sonrasında Ali Osman Karapelit’ide yanlarına alarak İçeri Çumra’daki Çumra Ortaokulu’na kayıt olmuşlardı. İsmail Karakoç 1960lı yılların başından 1980 yılına kadar Konuklar Ziraat Okulu’nda şoför olarak çalışıp emekli olmuştu.
Muzaffer TULUKCU