Üniversite hayalini kuran binlerce öğrencinin gireceği Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS), bu hafta sonu gerçekleşecek. Sınavın son gününde neler yapılması gerektiği ve sınav günü neler yapılmasıyla ilgili konuşan Eğitimci Yazar Prof. Dr. Firdevs Güneş, kaygılarla başedebilme yöntemlerinden de bahsetti. Yaşanan stresin kontrol edildiği takdirde harekete dönüşerek olumlu sonuçları olacağını ifade eden Güneş, aşırı kaygının odaklanamamayı tetikleyebileceğine dikkat çekti.
‘STRES DOĞALDIR ANCAK KONTROL ALTINA ALINMALI’
Sınav gibi hayattaki önemli sonuçları doğuran durumlarda yaşanan stresin gayet doğan olduğuna işaret eden Güneş, ayrıca stresin başarma arzusundan geldiğini ifade etti. Ancak stresin, sınavı etkilememesi adına stres yönetiminin de iyi yapılması gerektiğine dikkat çeken Güneş, “Kaygı sınav esnasında farklı zamanlarda ortaya çıkar. Genellikle sınavın başında, bazen zor bir soruyla karşılaşınca ya da zamanın hızla akıp gittiği sınav sonuna doğru ortaya çıkar. Kaygı artarsa sınava odaklanmayı engeller, dikkatsizliğe ve hatalara neden olur. Öğrenci kaygının zihnini ele geçirmesine fırsat vermemelidir. Böyle durumlarda soru kitapçığından kafayı kaldırmak, 20-30 saniye ara vermek ve derin nefes almak faydalıdır. Derin nefes alarak ve su içerek kan basıncını düşürmeye dikkat etmelidir. Çok fazla kaygı varsa sadece nefes almak yeterli olmayabilir. Ayağını, kolunu hareket ettirebilir. Hafif hareketler yapabilir.” dedi.
‘ZİHNE ODAKLANILMALI’
Strese bağlı olarak kaygının giderek arttığı durumlarda neler yapılması gerektiğiyle ilgili de bilgi veren Güneş, şunları söyledi: “Kendisiyle ilgili olumsuz düşünceleri kontrol altına almaya çalışmalıdır. Önceki başarılarını ve aldığı yüksek puanları düşünebilir. Olumlu düşünerek dikkatini sorulardan ve korkulardan beklentilerine odaklamalıdır. Dikkatinin olumsuz düşüncelere kaymasına izin vermemelidir. Zihnini olumlu yönlendirmelidir. Örneğin ‘Ben bu konuyu hatırlıyorum. Bunlar derste gördüğümüz sorular, bana sınıftaki alıştırmaları hatırlatıyor. Bunların hepsi zihnimde var. Az sonra hepsini hatırlayabilirim’ gibi. Zihne odaklanmalı ve derin nefes almalıdır. Böylece zihninde "depolanan" bilgileri yeniden etkinleştirmelidir. Bu sırada aklına gelenleri kenar boşluğuna veya bir sayfaya yazabilir. Kısaca sınav esnasında kaygıyı azaltmak için öneriler; derin nefes alıp verin, kalp atışlarınızı yavaşlatın ve kaygınızı düşürmeye çalışın. Motivasyonu yükseltmek için kolay ve iyi bildiğiniz sorulardan başlayın. Soru kitapçığından birkaç saniye başınızı kaldırıp dinlenin ve rahatlayın. Zorlayan sorulara işaret koyun ve daha sonra tekrar bakın.”
‘GENELLİKLE İLK 5 SORU YANLIŞ CEVAPLANIYOR’
Motivasyonun kaybolmaması ve artması adına sınav anında ilk olarak iyi bilinen sorulardan başlanılması gerektiğini belirten Güneş, cevabı bilinmeyen sorular konusunda da hemen işaretleme yapılmaması gerektiğini söyledi. Sınav heyecanından kaynaklı olarak genellikle ilk 5 sorunun yanlış işaretlendiğinin altını çizen Güneş, “Çoktan seçmeli sorularda seçeneklerine bakmadan önce cevabı düşünmelidir. İki seçenek arasında tereddüt ederse, hangisinin doğru olduğunu kanıtlayan deliller bulmaya çalışmalıdır. Soruyu yeniden okumalı, göz önünde canlandırmaya çalışmalıdır. Tahmin etme, sorgulama, çıkarım yapma, özetleme, açıklama tekniklerinden yararlanmalıdır. Metin sorularında ise soruyu dikkatlice okuyup anahtar kelimelerin altı çizilmelidir. Özellikle Türkçe derslerinde uzun soru metinleri var. Bu tür sorularda anahtar olan kelimeleri bulmak, önemli cümlelerin altını çizmek, doğru cevabı bulmayı kolaylaştırır. Ayrıca soruların sonunda istenilen işlemi iyi tanımlamalıdır. Örneğin ‘kanıtla, örnekle, karşılaştır, listele, açıkla, hangisi değildir, hangisi çıkarılamaz’ gibi. Doğru cevapları buna göre belirlemelidir. Anlamadığı kelimeleri cümlenin gelişinden kontrol etmelidir. Ayrıca soruyu zihinde görselleştirerek çözmek sınavda verimliliği artırır. Bu teknikler başarı için çok önemlidir.” diye konuştu.
‘DERS ÇALIŞMAYI BIRAKIN’
Sınav günü günlük rutinin nasıl olması gerektiğiyle ilgili de konuşan Güneş, bu kapsamda uyku ve beslenme düzenine dikkat çekti. Uyku, beslenme, fiziksel aktivite ve stresin öğrencilerin öğrenme yeteneklerinde önemli bir rol oynadığını söyleyen Güneş, “Sınavdan birkaç gün önce 7 saat uyku uyumaya başlamalıdır. Uykusuzluk öğrenmeyi engeller, yorgunluk ve stresi artırır. Ayrıca öğün atlamamalı, düzenli beslenmeye dikkat edilmelidir. Sınav öncesi ağır yemeklerden kaçınılmalıdır. Sınav günü iyi bir kahvaltı yapmalıdır. Kahvaltıda uyku getirici yiyeceklerden uzak durmalıdır. Sınavdan bir gün önce dinlenmeye ayrılmalı ve ders çalışılmamalıdır.” dedi.
‘ELEŞTİRMEK YERİNE GÜÇ VERİN!’
Sınav sürecinde oldukça gergin anlar yaşayan öğrencilere karşı ailelere de uyarılarda bulunan Güneş, sınav sürecinde öğrencinin velisi tarafından yakın takibe alınması gerektiğini ve iyi bir iletişimin kurulması gerektiğini söyledi. Eleştirilerin bu süreçte geri planda kalması gerekliliğini de vurgulayan Güneş, “Onları eleştirmek yerine güç verecek konuşmalar yapmalı, önceki başarılarını hatırlatmalı, bu sınavda da başarılı olabileceklerini söylemelidirler. Bu amaçla öğrencinin sınav hakkındaki duygu ve düşünceleri öğrenmeli, baskı yerine olumlu destek vermelidirler. Ayrıca sınav sonrası yeterli başarıyı gösteremeyen öğrencilere yaz tatili iyi bir fırsattır. Bir süre dinlendikten sonra gelecek sınava hazırlanmaya başlayabilirler. Bu amaçla sınav sonuçlarını incelemeli, hangi alan ve sorularda başarılı olamadığını gözden geçirmelidir. Önce bu alanlarda eksikliklerini tamamlamalı ve diğer alanlara yönelmelidir. Bu sürece veliler destek vermeli, başka çocuklarla kendi çocuklarının başarısını karşılaştırmamalıdır. Her öğrencinin gelişimi ve başarısı farklıdır. Buna saygı duymalıdır.” ifadelerini kullandı.
