Günümüzde tarım sektörü gelişen sanayi ve teknolojinin etkisiyle büyük bir dönüşüm içinde olup bu dönüşüm devam etmektedir. Bu dönüşüm tarım sektörünün geleceğini de etkileyeceği düşünülmektedir. Tarım 4.0 olarak adlandırılan bu süreç, bilgi iletişim teknolojilerinin tarım sektöründe kullanımı ile tarımsal üretimde verimlilik ve kalitesinin arttırılması olarak tanımlanabilir. Bunun yanında, Tarım 4.0 dönüşümü çevre dostu ve sürdürülebilir bir tarımsal üretime de işaret etmektedir.
Akıllı sistemlerle, tarımsal üretimin sürdürülebilirliği için önemli olan tüm faktörler üreticilerin bilgisine, hızlı ve eş zamanda sunularak kaynakların etkin kullanımı sağlanmaktadır.
İnsanoğlu giderek sadece gıdayı değil sağlıklı ve kaliteli gıdayı aramaktadır. Tarım 4.0 uygulamaları; öncelikle güvenilir ve sağlıklı gıdaya erişim imkânları yaratmakta, karar alma süreçlerini hızlandırmakta, kaynakların daha etkin kullanılmasını sağlamaktadır. Ayrıca, teknoloji temelli bu uygulamalarla iş gücü kullanımı azalmakta, bazı uygulamalarda iş gücü bulamama gibi durumlar nedeniyle ürün kayıplarını azalttığından verim artmakta ve üretim maliyetleri de önemli ölçüde azaltılabilmektedir.
Bu uygulamalarda, Tarım 4.0 dönüşümü ile birlikte, bilgisayar destekli kontrol sistemleri, çeşitli yazılım ve donanım araçları, dijital sensörlerle donatılmış tarım makineleri, görüntü işleme teknolojileri gibi akıllı sistemlerin kurulmakta ve yaygınlaşmaktadır. Bu husus önemli hale geldiğinden üretimde yeni iş ve üretim kolları oluşmaktadır.
Gelişen teknolojinin tarım sektörüne entegrasyonunda en önemli aşama, tarım araçlarının ve tarımsal alanların sensörlerle donatılması ve bu araçların birbirleriyle iletişim halinde olmalarının sağlanmasıdır. Bu sayede, aletlerin kendi aralarında iletişimi yanında uydulardan alınan görüntüler bilgisayarlarda işlenerek sensörlerden alınan veriler ile birleştirilerek uygulamaya aktarılmaktadır. İnsansız hava araçları ile tüm tarımsal araziler gözlenebilmekte ve elde edilen bilgiler akıllı cihazlar ile takip edilebilmektedir. Bilgisayar tabanlı çiftlik yönetim sistemleri ile tarımsal üretimin tüm üretim süreçleri tarladan sofraya izlenebilmektedir. Böylece tüketiciye güven verilmektedir.
Teknolojik gelişmelerle hızlı gelişen ve yaygınlaşan IoT (Nesnelerin İnterneti), AI (Yapay Zeka), Remote Sensing & ImP (Uzaktan algılama ve görüntü işleme) teknikleri GIS (Coğrafi Bilgi e robot teknolojileri tarımda kullanılır hale gelmiştir. Toprak, tohum, iklim özellikleri gibi veriler gerek uydu sistemlerinden gerekse insansız hava araçları ile alınan yüksek çözünürlükte çok bantlı görüntüler karar verme aşamasında önemli destek olmakta bu veriler bilgisayarlara aktarılarak tarımda kullanılmaktadır. Özellikle savaşta olduğu gibi drone ve İHA sistemlerinin yaygın olarak kullanılması ile birlikte hassas tarımda uzaktan algılama yöntemlerinin kullanımı yaygınlaşmaktadır.
Hassas Tarım, ürün verimi (rekolte), su, gübre ve ilaç gibi tarımsal girdileri en uygun şekilde kullanarak arttırmayı amaçlanmaktadır.
Tarımda akıllı sistemlerin uygulanması, hayvansal ve bitkisel üretimin verim ve kalitesi için gerekli olan bilgilere ulaşımı ve kullanımını sağlamaktadır.
Tarım sektörünün ülke içinde ve dünya ülkeleri arasında canlı ve ayakta kalabilmesi için Tarım 4.0 uygulamalarına geçme zamanı gelmiştir. Bu nedenle Türkiye’nin Tarım 4.0 sürecine entegrasyonu için gerekli olan ekosistem unsurlarının belirlenmesi, uygulanması ve yaygınlaştırılmasına yönelik politika önerilerinin geliştirilmesi gerekmektedir.
Tarıma uygun alanların yerleşim, endüstri ve diğer amaçlar için kullanılmaya başlanması ile tarımsal üretim alanı azalmakta ve kırsaldan kente göçü artırmaktadır. Tarımda teknoloji kullanımı da tarım nüfusunun ve tarımda kullanılan iş gücünü de azaltmaktadır. Bu nedenlerle insanların beslenmesi için gerekli besini sağlayacak tarımsal üretim sistemlerine ihtiyaç duyulmaktadır.
Küresel konumlandırma sisteminin sivillerin kullanımına açılması ile traktörlere yerleştirilen küresel konumlandırma sistemi alıcıları yardımı ile uydu görüntüleri ve hava fotoğrafları üzerinden yapılan analizler ile hangi bölgenin ne kadar gübreye ihtiyacı olduğu belirlenerek akıllı traktörler yardımı ile gübreleme yaygın olarak uygulanmaktadır. Birçok ülkede geniş alanlarda çok fazla olmasa da üreticiler bu teknolojiden 15- 20 yıldır tahıl (mısır, buğday ve arpa vd.) üretiminde faydalanmaktadırlar. Özellikle ilaçlama planlama ve uygulamalarında meyve ve sebze üretimi yapan çiftçiler yoğun olarak kullanmaktadırlar.
İHA (İnsansız Hava Araçları) kullanılması, İHA teknolojileri ve bu cihazlara takılacak kameraların hafiflemesi ve gelişmesi ile hassas tarım uygulamalarında kullanımı hızlanmıştır. Günümüzde İHA’lar ile hassas tarım uygulamalarına yardımcı çözümler üreten firmalar ve ürünleri ülkemizde yeni gelişmelere açık olup bu teknolojiler her geçen gün gelişme kaydetmektedir. Bu tip sistemler için geliştirilen kameralar, kırmızı kenar gibi tarıma özel spektral kanalları veya NDVI gibi sık kullanılan bitki örtüsü indekslerini kamera sistemlerine dahil ederek hassas tarım çalışmalarında uzaktan algılamanın kullanımını arttırmıştır. NDVI (Normalize Edilmiş Fark Bitki Örtüsü İndeksi), herhangi bir alanda yer alan bitki örtüsünün yoğunluğunu, sağlıklı veya sağlıksız olma durumunu analiz ederek ortaya koyan bir indekstir. Bu çalışmaların hepsi drone üzerine takılan ve kullanılan özel kamera sistemleri ile sağlanır. NDVI, ingilizce Normalised Difference Vegetation Index kelimelerinin kısaltmasından oluşur ve türkçe olarak Normalleştirilmiş Bitki Örtüsü Farkı İndeksi anlamına gelir. Kamera Sensörleri yardımıyla Drone teknolojisi ile kullanıldığında ise kısaca Bitkilerin yaşam göstergesi ve analizinin yapılması şeklinde özetlenebilir. Özellikle mera, orman ve tarım alanlarında bölgenin yağış durumu, bitki örtüsü yoğunluğu, bakım ve kullanımında bu teknoloji kullanılmaktadır.
İHA’lar ile hassas tarım uygulamaları geliştiren ürünler bazı firmalarca üretilmekte ve pazarlanmaktadır. Bu firmalar son yıllarda hassas tarım uygulamalarında hem araştırma sahasında hem de belirli yöntemlerle çiftçilere profesyonel olarak destek vermektedirler.
Yapılan toprak analizleri ile ürün verimine kadar ulaşan analizlerden, kullanıcıdan sadece belirli ürünlerin fotoğraflarını alarak, nitrojen miktarı; derin öğrenme ile bitkideki hastalık analizini gösterebilen pek çok sistem artık hassas tarım alanında kullanılmaktadır. Mobil teknolojiler, sensörler ve veri analizi daha fazla tarım da kullanılmaya başlamıştır. Ayrıca Üniversiteler, TÜBİTAK ve Tarım ve Orman bakanlığınca bu teknolojilerin kullanımı ve takip sistemleri ile ilgili projeler yapılmaktadır. Şehirlerde bu uygulamaları yapan şirketler kurulmaktadır. Gelecek yıllarda daha fazla kullanılır olacağı muhakkak olan bu teknolojilerin tarımda da giderek yayınlaşacağı beklenmektedir. Hoşça kalınız.